دلایل چیل شدن درخت خرما
۱- عدم گرده افشانی و یا گرده افشانی نامناسب.
۲- عدم کیفیت مناسب گرده نر از جمله نارس بدون گرده.
۳- سرما ،کاهش دمای هوا بخصوص کمتر از ۱۰ درجه سانتگراد در زمان گرده افشانی که باعث عدم گرده پذیری و یا کاهش لقاح می شود که در چنین مواردی می بایست عمل گرده افشانی تکرار گردد.۴- بارندگی بلافاصله و یا با فاصله کمی بعد از گرده افشانی که در چنین مواردی می بایست عمل گرده افشانی مجددا صورت پذیرد.
۵- در روش سنتی گذاشتن گل آذین نر زیاد از حد که اصطلاحا موجب نر سوزی می شود.
۶- گذاشتن گل آذین نر کم و یا گل آذینی که گرده آن در اثر ضربه و یا هرگونه عاملی ریخته باشد. در زمان گذاشتن گرده باید به میزان تراکم گرده در گل آذین نر توجه نمود.
۷- در گرده افشانی مکانیزه که گرده می بایست با آرد به نسبت صحیح یک به سه (یک قسمت گرده و سه قسمت آرد) مخلوط شود عدم رعایت تناسب در اختلاط آنها بر کاهش کیفیت گرده افشانی موثر می باشد.۸- در برخی باغات دیده شده که گرده افشانی مکانیزه خود ابداعی دارند بعنوان مثال از پمپ های باد (کمپرسور برقی) مخصوص آپاراتیها استفاده می کنند بصورتی که کمپرسور فوق را داخل تریلر تراکتور گذاشته و سپس روشن نموده و پر از باد می نمایند و مخزن گرده که در سر راه باد این پمپ قرار گرفته است توسط گارگر بطرف خوشه خرمای تازه ظاهر شده شلیک می شود و در این فرآیند گرده افشانی بدلیل فشار و سرعت بالای هوا در اثر قدرت کمپرسور گرده از خوشه دور شده و نمی تواند بر روی خوشه بنشیند و یا کمتر نشسته و لذا گرده افشانی دچار اختلال می شود و بتدریج که مخزن پمپ تخلیه می شود و از قدرت فشار هوا کاسته می شود بدلیل کاهش فشار هوا گرده با سرعت کمتری پاشیده شده و گرده نر توانایی بهتری برای نشستن روی خوشه ماده داشته و علاوه خوشه ماده توانایی پذیرش بهتری را در جذب گرده نر خواهد داشت که اولا استفاده از این گونه پمپها توصیه نمی شود و در صورت استفاده می بایست قدرت پمپ تنظیم گردد.۹- در برخی از باغات نیز مخزن گرده توسط شیلنگ به پمپ باد تراکتور نصب شده و اقدام به گرده افشانی می شود که باز بدلیل قدرت زیاد پمپ باد تراکتور گرده افشانی از کیفیت کمتری برخوردار است. که در حال حاضر بهترین رو’ش گرده افشانی مکانیزه استفاده از همان سمپاش پشتی می باشد.
۱۰- یکی دیگر از دلایل این است که قبل از ریختن مخلوط گرده و آرد داخل مخزن می بایست توسط الک ریز الک شده و هر گونه ناخالصی و جسم خارجی مانند سبوس جدا شود. همچنین گرده نر خرما و آرد می بایست کاملا خشک باشند. گاهی اوقات وجود اجسام کوچک و یا مرطوب بودن گرده باعث مسدود شدن سر لانس پاشنده شده و گارگر با شنیدن صدای پمپ متوجه عدم و یا کاهش پاشش گرده نشده که نتایج کار مشخص است.
۱۱- در روش گرده افشانی سنتی برخی اوقات کارگر از رشته نازک جدا شده از برگ خرما برای بستن خوشه ها استفاده می کند در صورتی که بهتر است با رشته جدا شده از غلاف خوشه که لغزندگی بیشتری دارد بسته شود و با رشد و نمو و بزرگ شدن خوشه حرکت نموده و بطور اتوماتیک باز شود.
۱۲- دیر باز شدن و یا عدم باز شدن خوشه هایی که بسته شده اند اما بدلیل محکم بودن و یا نادرست بودن نوع بستن و یا گره های محکم دیده شده که موجب عدم گرده پذیری و یا کاهش آن می شود.
۱۳- گرده افشانی دیر هنگام. بهترین زمان گرده پذیری ۲۴ تا۴۸ ساعت پس از باز شدن غلافهای ماده و ظهور خوشه می باشد و بیش از این زمان باعث کاهش میزان گرده پذیری می شود. امااعتقاد کشاورزان بر این است که تا زمان سبز شدن خوشه و یا گلچه ها گرده افشانی قابل انجام است . اگر هم اینطور باشد موجب کاهش گرده پذیری خواهد شد.
۱۳- دیده شده که در برخی سالها در هنگام گرده افشانی در بهار غلافها ظاهر و رشد نموده اما سرما و بارندگی اجازه ترکیدن و باز شدن خوشه را نمی دهد در این موارد بدلیل سرما و رطوبت و همچنین سیاه شدن قسمتی از تارهای خوشه داخل غلاف گرده پذیری بشدت کاهش می یابد.
۱۴- تغذیه نا مناسب درخت و وجود کمبود برخی عناصر غذایی.
البته این باغدار محترم می بایست بررسی نماید که کدام مورد موجب عدم گرده پذیری و یا (چیل کردن) خرما شده است، همچنین بازدید و آگاهی از سابقه و نحوه عملیات انجام گرفته گرده افشانی ، رقم، نوع گرده نر و غیره در قضاوت درست اامی است
▪️مهندس خسرو سعیدی
درباره این سایت